Oświetlenie awaryjne w zakładzie pracy – czy wiesz, kiedy i gdzie jest wymagane?
Oświetlenie awaryjne w zakładzie pracy – czy wiesz, kiedy i gdzie jest wymagane?

Każdy budynek oddany do użytku ludziom musi spełniać wysokie normy przeciwpożarowe. Różnią się one w zależności od wielkości i przeznaczenia danego budynku. Jednak w każdym z nich powinno znaleźć się oświetlenie awaryjne, które stanowi ważny element systemu przeciwpożarowego. Gdzie powinny być rozmieszczone lampy oświetlenia awaryjnego i jakie spełniają one funkcje? O tym wszystkim przeczytasz w naszym artykule.

Oświetlenie awaryjne a ewakuacyjne – czym właściwie się różni?

Oświetlenie ewakuacyjne wchodzi w skład systemu oświetlania awaryjnego, które powinno znaleźć się w każdym budynku oddanym do użytku publicznego. Jest to system oświetlenia, który zasilany jest niezależnym źródłem prądu i zapala się w momencie awarii głównego zasilania. Oprawy oświetlenia awaryjnego zasilane są niezależnym, wbudowanym akumulatorem lub podłączone są do wspólnej centralnej baterii. Najważniejsze jest to, aby system ten nie był zależny od głównej sieci elektrycznej w budynku.

Oświetlenie awaryjne ma kilka ważnych funkcji do spełnienia. Przede wszystkim jest potrzebne do dobrze przeprowadzonej ewakuacji w przypadku np. pożaru. Oświetlenie to ma za zadanie wskazać drogę ewakuacyjną i przede wszystkim tak pokierować grupą osób, aby mogli bezpiecznie wydostać się z budynku.

Kolejną funkcją jest uniknięcie paniki, która z dużym prawdopodobieństwem może wybuchnąć w tłumie osób zamkniętych w ciemnym pomieszczeniu. W przypadku zagrożenia życia panika potęguje jedynie ryzyko wypadków, nawet ze skutkiem śmiertelnym. Z tego powodu system przeciwpożarowy musi uwzględniać także to zagrożenie.

Oświetlenie awaryjne ma za zadanie także zastąpić oświetlenie podstawowe podczas jego awarii. Jego funkcją jest także oświetlenie miejsc, w których umieszczone są przyciski alarmowe czy sprzęt gaśniczy. Dzięki oświetleniu jest on dobrze widoczny w ciemnościach i łatwy do zlokalizowania.

Rodzaje oświetlenia awaryjnego

Aby dobrze usystematyzować wiedzę, sprawdźmy czym różni się oświetlenie awaryjne i ewakuacyjne oraz czy istnieją inne grupy oświetlenia wchodzące w ten system.

Oświetlenie awaryjne można podzielić na dwie główne kategorie – oświetlenie ewakuacyjne i zapasowe.

Oświetlenie zapasowe

Oświetlenie zapasowe ma za zadania przede wszystkim zastąpić oświetlenie podstawowe w wyniku jego awarii. Zapewnia ono normalne kontynuowanie czynności przez osoby znajdujące się w budynku. Jeśli natężenie światła zapasowego jest niższe niż podstawowe, jego głównym zadaniem jest zapewnienie bezpiecznego zakończenia czynności i opuszczenie budynku.

Oświetlenie ewakuacyjne

Awaryjne oświetlenie ewakuacyjne można podzielić na trzy grupy: oświetlenie drogi ewakuacyjnej, stref otwartych i stref wysokiego ryzyka.

Oświetlenie drogi ewakuacyjnej ma przede wszystkim służyć szybkiej i bezproblemowej ewakuacji. Oprawy mają oświetlać same korytarze drogi ewakuacyjnej, jak i znaki bezpieczeństwa wskazujące wyjście i kierunek drogi ewakuacyjnej. Do ich oświetlenia najlepiej użyć opraw kierunkowych, które zapewniają dużą odległość widzenia znaków. Podświetlone odpowiednio znaki powinny znajdować się na każdym odcinku drogi ewakuacyjnej.

Oświetlenie stref otwartych ma przede wszystkim niwelować ryzyko wybuchu paniki wśród tłumu znajdującego się w pomieszczeniu otwartym. Oświetlenie o niskim natężeniu powinno oświetlać całą otwartą przestrzeń i bezpiecznie skierować osoby na drogi ewakuacyjne. Co uznaje się za strefę otwartą? Zalicza się do niej wszelkie hale produkcyjne, magazynowe bez ustalonych korytarzy ewakuacyjnych, wystawowe i inne pomieszczenia, których powierzchnia przekracza 60 m2.

Oświetlenie stref wysokiego ryzyka powinno mieć nieco większe natężenie niż w innych strefach. Do stref tych zalicza się pomieszczenia, w których istnieje większe ryzyko wypadków podczas ewakuacji. Strefy te powinny być równomiernie oświetlone, zapewniać warunki do bezpiecznego zakończenia czynności oraz kierować ludzi na drogi ewakuacyjne.

Oświetlenie awaryjne – przepisy

Oświetlenie awaryjne LED podobnie jak inne przepisy przeciwpożarowe podlega regulacjom prawnym. Należy je wziąć pod uwagę przy projektowaniu oświetlania, a także wyborze opraw, które muszą spełniać konkretne normy.

Oświetlenie awaryjne podlega normom Ministra Infrastruktury. Konkretne zapisy odnajdziesz w normach PN-EN 1838 i PN-EN 50 172. Dotyczą one nie tylko miejsc, w których obowiązkowo należy umieścić oświetlenie awaryjne, ale także jego natężenie czy liczbę opraw na drogach komunikacyjnych.

Samo oświetlenie awaryjne podlega obowiązkowym kontrolom. Działanie opraw należy sprawdzać specjalnym lumenomierzem przynajmniej raz w roku. Należy także testować przełączanie się pomiędzy podstawowym systemem oświetleniowym a awaryjnym.

Oświetlenie awaryjne – wymagania

Oprawy znajdujące się w poszczególnych strefach muszą spełniać normy określające natężenie światła, a także czas działania na zasilaniu awaryjnym. Wymagania te bezpośrednio wpływają na wybór opraw.

Oświetlenie ewakuacyjne powinno jasno i przejrzyście wyznaczać drogę ewakuacji od miejsca, w którym znajduje się dana osoba do wyjścia z budynku. Natężenie oświetlenia awaryjnego na drogach ewakuacyjnych do 2 m szerokości powinno wynosić nie mniej niż 1 lx. Już po 5 sekundach od zaniku napięcia w głównej sieci elektrycznej oprawy te powinny osiągnąć przynajmniej połowę wymaganego natężenia, a w ciągu minuty pełne natężenie. Ponadto wszelkie przyciski alarmowe, apteczki czy sprzęt gaśniczy powinny być oświetlone światłem o natężeniu min. 5 lx.

Oświetlenie w strefach otwartych według przepisów nie powinno być ciemniejsze niż 0,5 lx. Dopuszczalny jest brak oświetlenia na marginesie pomieszczenia nie szerszego niż 0,5 m. Z kolei w strefie wysokiego ryzyka, oświetlenie awaryjne nie może mieć niższego natężenia niż 10% natężenia oświetlenia podstawowego i nie mniejsze niż 15 lx.

Oświetlenie awaryjne – gdzie jest wymagane?

Normy regulujące system oświetlenia awaryjnego wymieniają również miejsca, w których jest ono wymagane. Budynki te podzielone zostały na 5 kategorii, w których obowiązują nieco inne przepisy przeciwpożarowe. Zanim zaczniesz projektować swój system oświetlenia awaryjnego, sprawdź, do której grupy budynków zalicza się Twój obiekt.

  • Kategoria ZL I – pomieszczenia, w których przebywa jednocześnie ponad 50 osób niezaliczających się do personelu np. kina, teatry, sale gimnastyczne, sklepy wielkopowierzchniowe, hale widowiskowe lub sportowe.
  • Kategoria ZL II – obiekty, po których poruszają się osoby o ograniczonej mobilności np. domy starców, szpitale, hospicja, domy opieki społecznej, szpitale, żłobki, przedszkola.
  • Kategoria ZL III – obiekty publiczne niezakwalifikowane do kategorii ZL I i ZL II; np. budynki administracyjne, obiekty biurowe, małe obiekty handlowe.
  • Kategoria ZL IV – obiekty typu mieszkalnego. Zarówno te wielorodzinne, jak i jednorodzinne np. bloki, domki jednorodzinne, mieszkania w kamienicach.
  • Kategoria ZL V – obiekty zamieszkania zbiorowego niezakwalifikowane do kategorii ZL I i ZL II; np. internaty szkolne, hotele, motele, bursy szkolne.

Rodzaje opraw oświetlenia awaryjnego

Szeroki wybór opraw do oświetlenia awaryjnego znajdziesz w naszym sklepie internetowym. Poszczególne modele różnią się miejscem zastosowania, funkcją, a także montażem. Możesz wybrać oczka montowane natynkowo lub podtynkowo, dzięki czemu dopasujesz je do ogólnej aranżacji budynku.

Oprawy oświetlenia awaryjnego powinny być wyposażone w osobne zasilanie – te również znajdziesz w naszej ofercie. Oprócz tego zwróć uwagę na współczynnik IP, szczególnie do opraw, które będą instalowane w pomieszczeniach o wysokiej wilgotności. Poniżej znajdziesz przykładowe oprawy, które warto wziąć pod uwagę przy projektowaniu oświetlenia awaryjnego.

Oprawa awaryjna/kierunek ewakuacji autotest ONTEC G E1B 101 M AT 27750

Oprawa awaryjna kierunkowa firmy TM Technologie zasilana jest sieciowo. Jej moc wynosi 1 W, a czas działania to 1 godzina. Cechuje się IP20, dlatego zaleca się ją do montażu wewnątrz budynków na korytarzach. Służy głównie do podświetlania oznaczeń drogi ewakuacyjnej. Oprawa ta wyróżnia się wysokim współczynnikiem luminancji wynoszącym 500 cd/m. Oprawa jest dwustronna.

Oprawa awaryjna/antypaniczna autotest TM-OS.M1ATM360W

Oprawa ta ma bardzo szerokie zastosowanie. Doskonale sprawdzi się w pomieszczeniach open space. Można ją montować zarówno natynkowo, jak i podtynkowo. Może służyć do oświetlenia stref otwartych lub po zamontowaniu znaku do oświetlenia drogi ewakuacyjnej. Oprawa awaryjna/antypaniczna ma wysoki stopień szczelności IP65. Emituje strumień świetlny 141 lm. Wyposażona jest w baterię, która pozwala na trzy godziny pracy.

Oczko awaryjne STARLET EXTERNAL SC 3W 3H A IP41 INTELIGHT

Do oświetlania dróg ewakuacyjnych doskonale sprawdzi się oczko awaryjne STARLET EXTERNAL. Wyposażone jest w diody LED o mocy 3 W. Wbudowana soczewka świetnie kierunkuje światło i nadaje się do oświetlania korytarzy czy schodów. Jej oprawa zbudowana jest z poliwęglanu i ma stopień szczelności IP41.

Oświetlenie awaryjne w domu

W domu jednorodzinnym nie jest wymagane precyzyjne oświetlenie drogi ewakuacyjnej wraz z odpowiednimi oznaczeniami. Mieszkańcy domu doskonale znają rozkład pomieszczeń i lokalizację wyjścia z budynku. Jednak nawet w domu jednorodzinnym przyda się oświetlenie awaryjne miejsc, które zagrażają życiu w przypadku braku światła. Zalicza się do nich np. schody i kuchnię, w której jest sporo ruchomego i niebezpiecznego sprzętu.

Oczka awaryjne powinny być także zamontowane w budynkach wielorodzinnych np. blokach. Powinny one oświetlać windy, schody i sprzęt gaśniczy. Warto zapoznać się z ofertą takich firm jak Intelight, Awex czy TM Technologie, które specjalizują się w oprawach oświetlenia awaryjnego. Ciekawym modelem są urządzenia wyposażone w automat zmierzchowy, które przydadzą się w tego typu obiektach. Doskonałym przykładem jest oprawa oświetleniowa VERA 11W. Załącza się automatycznie po zachodzie słońca i wyłącza po wschodzie.

Przy projektowaniu oświetlenia awaryjnego koniecznie zapoznaj się z regulującymi je normami. Dobrze przemyśl także wybór opraw, które nie zawiodą w najważniejszym momencie. Koniecznie sprawdź nasz asortyment, w którym znajdziesz wszelkie elementy systemu awaryjnego budynków mieszkalnych, użyteczności publicznej czy hal produkcyjnych.

Zaloguj się
Nie pamiętasz hasła? Zarejestruj się
do góry
Sklep jest w trybie podglądu
Pokaż pełną wersję strony
Sklep internetowy Shoper Premium