Oświetlenie biurowe- a większa wydajność pracowników
Oświetlenie pomieszczeń biurowych stanowi bardzo ważne zagadnienie. W pracy spędzamy średnio 8 godzin dziennie, co stanowi praktycznie większość naszego dnia. Dlatego wielogodzinna praca biurowa powinna przebiegać w odpowiednich dla wzroku warunkach. Biuro – zaliczane jest do pomieszczeń pracy stałej i podlega rygorystycznym normom oświetlenia. Zmęczenie wzroku, osłabienie koncentracji, brak siły do działania, złe samopoczucie to najczęstsze dolegliwości spowodowane niedostatecznym oświetleniem przestrzeni biurowych. Nieodpowiednie oświetlenie pomieszczeń biurowych jest wymieniane w grupie niebezpiecznych i szkodliwych czynników występujących w procesie pracy, mogących przyczynić się do problemów zdrowotnych oraz zwiększenia uciążliwości pracy (przemęczenie, mniejsza wydajność). Każdy pracodawca zgodnie z art. 207, ust. 2 Kodeksu pracy zobowiązany jest chronić zdrowie i życie pracowników poprzez zapewnienie im bezpiecznych i higienicznych warunków pracy, przy wykorzystaniu osiągnięć nauki i techniki. Jednym z elementów składających się na wysoki standard komfortu pracy jest właśnie oświetlenie. Prawidłowy, zgodny z wytycznymi dobór światła przekłada się na wygodę widzenia pracownika, a co za tym idzie - ułatwia mu wykonywanie zawodowych obowiązków, zwiększa wydolność i efektywność działań, pozytywnie wpływa na jego nastrój i nastawienie do pracy.
Normy i przepisy regulujące parametry świetlne w przestrzeni biurowej
Wszystkie normy i wytyczne dotyczące oświetlenia w miejscu pracy zawarte są w Rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej w sprawie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy. Ponadto oświetlenie w miejscu pracy musi być zgodne z Polską Normą PN-EN 12464-1:2012 (Światło i oświetlenie- Oświetlenie pracy. Część 1: Miejsca pracy we wnętrzach). Przepisy w wyżej wymienionych dokumentach określają wymagania dotyczące poziomów natężenia oświetlenia pomieszczeń i konkretnych stanowisk pracy wewnątrz budynków, a także stawiają nacisk na konieczność spełniania potrzeb jakościowych i ilościowych w otoczeniu świetlnym.
W tym artykule po części omówimy kryteria związane z projektowaniem oświetlenia.
1. Otoczenie świetlne
Otoczenie świetlne definiuje się jako środowisko utworzone we wnętrzu przez światło, barwę, w powiązaniu z kształtem pomieszczenia i jego wyposażeniem. Ważne jest, aby zapewnić nie tylko podstawowe wymogi norm, ale także zrealizować podstawowe potrzeby człowieka takie jak wygoda widzenia, wydolność wzrokowa oraz bezpieczeństwo.
Do podstawowych parametrów określających otoczenie świetlne w tej normie zaliczono:
- rozkład luminacji
- natężenie oświetlenia w polu pracy i w jego otoczeniu
- olśnienie (przeszkadzające, przykre i odbiciowe)
- kierunkowość światła
- oddawanie barw i postrzeganie barwy światła
- migotanie
- oświetlenie elektryczne uzupełniające światło dzienne
2. Rozkład luminacji
Luminacja to fizyczna miara jaskrawości. Luminacje wszystkich powierzchni można określić przy pomocy współczynnika odbicia i natężenia oświetlenia na tej powierzchni. Zaleca się następujące zakresy współczynników odbicia:
- sufit : 0,6-0,9
- ściany: 0,3-0,8
- podłoga: 0,1-0,5
- płaszczyzna pracy: 0,2-0,6
3. Natężenie oświetlenia
Poziom natężenia oświetlenia i jego rozkład w polu zadania wzrokowego i jego otoczeniu mają zasadniczy wpływ na szybkość i sposób realizacji zadań wzrokowych. Średnie natężenie oświetlenia dla dowolnego zadania wzrokowego nie może być niższe od wartości eksploatacyjnych podanych w tabelach, niezależnie od wieku i stanu instalacji oświetleniowej. W omawianej normie przyjęto, że wymagane natężenie oświetlenia w celu dostrzeżenia rysów ludzkiej twarzy w normalnych warunkach oświetleniowych, powinno być nie mniejsze niż 20lx.
Rodzaj wnętrza, zadania | EM[lx] | UGR | Ra | Uwagi |
---|---|---|---|---|
Segregowanie, kopiowanie | 300 | 19 | 80 | |
Pisanie ręczne, pisanie na maszynie, czytanie, obsługiwanie klawiatury | 500 | 19 | 80 | Odnośnik do rozdziału normy dotyczącego pracy z komputerem |
Kreślarnie | 750 | 16 | 80 | |
Stanowiska projektowania wspomagane komputerowo | 500 | 19 | 80 | Odnośnik do rozdziału normy dotyczące pracy z komputerem |
Sale posiedzeń i konferencje | 500 | 19 | 80 | Oświetlenie powinno być regulowane |
Projektant oświetlenia może zwiększyć poziom natężenia o co najmniej jeden stopień w sytuacji, gdy wykonywana praca wzrokowa jest skrajnie trudna, naprawienie popełnionych błędów jest bardzo kosztowne, przedmioty pracy wzrokowej są wyjątkowo małe, określone czynności mają być wykonywane w wyjątkowo długim czasie. W analogicznej sytuacji może zmniejszyć poziom natężenia oświetlenia tzn, gdy przedmioty wykonywanej pracy wzrokowej są niezwykle dużych rozmiarów, zadanie wzrokowe ma być wykonane w nieograniczenie krótkim czasie.
Natężenie światła w obszarze otoczenia wzrokowego powinno być zgodne z tabelą.
Obszar zadania [lx] | Obszar bezpośredniego otoczenia zadania wzrokowego[lx] |
---|---|
≥750 | 500 |
500 | 300 |
300 | 200 |
≤200 | E obszaru zadania wzrokowego |
4. Olśnienie
Olśnienie jest to pewien stan w procesie widzenia, przy którym występuje odczucie niewygody lub zmniejszenie zdolności rozpoznawania przedmiotów w polu widzenia- w wyniku nadmiernego poziomu luminacji w polu widzenia lub niewłaściwego rozkładu luminacji w czasie lub w przestrzeni. Rozróżnia się olśnienie przykre, czyli bezpośrednie, pochodzące bezpośrednio od źródeł światła i olśnienie przeszkadzające, czyli odbiciowe. Najczęstszą przyczyną powstawania olśnienia przykrego w miejscu pracy są jaskrawe elementy opraw oświetleniowych lub okna. Jeśli spełnione zostaną warunki ograniczenia olśnienia przykrego, olśnienie przeszkadzające nie będzie stanowiło większego znaczenia. Przy zagadnieniu olśnienia bardzo ważny wskaźnik stanowi UGR19. UGR19 czyli Unified Glare Rating – oznacza zunifikowany wskaźnik olśnienia na poziomie 19 lub niższym. Parametr ten określa jak jasna jest dana oprawa w testowym układzie pokoju. Jest on szczególnie ważny w pomieszczeniach biurowych, gdzie pracownicy spędzają wiele godzin dziennie używając oświetlenia przez większość czasu. Im wyższy wskaźnik UGR, tym większy blask od oprawy i zwiększony dyskomfort dla pracowników biurowych. Blask może powodować problemy ze zdrowiem i bezpieczeństwem oraz problemy takie jak bóle głowy, migreny i problemy ze wzrokiem. Oprawa sama w sobie nie może być zgodna z UGR19, ponieważ nie jest to cecha oprawy, ale miara tego jak sprawuje się ona w danej przestrzeni fizycznej. Indeks olśnienia przyjmuje wartości od 13 do 28, przy czym oprawy o UGR 19 lub niższym są uznawane za nadające się do powierzchni biurowych. Wartość ta została ustalona przez Stowarzyszenie Światła i Kodeksu Oświetleniowego LG07/15 Lighting Guide 07: Biura – LG7, które z kolei spełniają normę europejską EN-12464-1 światło i oświetlenie – Oświetlenie miejsc pracy – Część 1: Miejsca pracy w pomieszczeniach.
5. Oświetlenie kierunkowe
Oświetlenie z wybranych kierunków można stosować w celu ułatwienia wykonywania zadań wzrokowych. Uwidocznia ono szczegóły zadania wzrokowego. Należy unikać odbić dekontrastujących i olśnienia odbiciowego. Ma również zastosowanie do intensywnego oświetlenia przedmiotów, ujawnienia struktury powierzchni i poprawy wyeksponowania osób w przestrzeni.
6. Aspekty barwne
Barwa postrzegana źródła światła określona jest liczbowo przez tzw. temperaturę barwową najbliższą wyrażaną w Kelwinach(K):
- barwa ciepła- poniżej 3000K
- barwa neutralna/dzienna- 3300 do 5300K
- barwa zimna- powyżej 5300K
W klimacie gorącym preferowana jest chłodniejsza barwa światła, natomiast w klimacie chłodniejszym częściej wybieraną barwą jest barwa ciepła.
W celu zapewnienia obiektywnej informacji o właściwościach oddawania barw został wprowadzony wskaźnik oddawania barw- Ra. Wartością maksymalną Ra jest 100. Wartość Ra maleje wraz ze spadkiem jakości oddawania barw.
Do oświetlenia wnętrz, w których człowiek przebywa przez cały czas pracy, należy stosować źródła światła zapewniające oddawanie w sposób naturalny i wierny barw przedmiotów i skóry ludzkiej, czyli o wskaźniku oddawania barw nie niższym niż 80. Dlatego tez źródła światła o wskaźniku oddawaniu barw niższym niż 80Ra nie mogą być stosowane we wnętrzach, gdzie ludzie pracują lub przebywają przez dłuższy czas.
7. Tętnienie i efekty stroboskopowe
Tętnienie to zmiana natężenia źródła światła spowodowana zmianami prądu przemiennego. Zjawisko to jest z reguły niedostrzegalne gołym okiem, ale powoduje zmęczenie narządu wzroku. Skutkiem tętnienia jest także efekt stroboskopowy, polegający na uzyskaniu efektu pozornego bezruchu elementów ruchomych.
Mając na uwadze powyższe czynniki warto zwrócić uwagę na jeszcze jeden bardzo ważny czynnik jakim jest naturalne światło.
Wykorzystanie światła dziennego przy projektowaniu oświetlenia
Ważny czynnik stanowi światło dzienne. Dostęp do niego w miejscu pracy jest zalecany i preferowany. Światło dzienne oraz kontakt wzrokowy ze środowiskiem zewnętrznym mają bardzo dobry wpływ na komfort pracy oraz samopoczucie pracownika. Światło dzienne może być głównym lub dodatkowym oświetleniem miejsca pracy- to źródło potencjalnych oszczędności energii elektrycznej. Projektując przestrzeń biurową należy upewnić się, że okna nie będą powodować dyskomfortu wzrokowego, termicznego lub utraty prywatności.
Metody oświetlenia stosowane w biurze
W biurach instaluje się trzy rodzaje oświetlenia: ogólne (równomierne oświetlenie określonego obszaru biura), miejscowe (dodatkowe oświetlenie miejsca pracy, zaplanowane z uwzględnieniem szczególnych potrzeb oświetleniowych, włączane niezależnie od światła ogólnego), i złożone (oświetlenie składające się z oświetlenia ogólnego i miejscowego).
Wybór rodzaju oświetlenia w biurze zależy od wymaganego poziomu natężenia oświetlenia dla konkretnego rodzaju pracy biurowej. Natężenie oświetlenia miejsca pracy z komputerem powinno być zróżnicowane- wysoki poziom natężenia jest niezbędny na płaszczyźnie stołu i klawiaturze, ale niepożądany na płaszczyźnie ekranu. Oświetlenie ogólne w pomieszczeniu biurowym nie powinno być instalowane bezpośrednio nad biurkiem. Obrazuje to poniższy rysunek.
Schemat prawidłowego oświetlenia stanowiska pracy z komputerem
Rodzaje opraw dla pomieszczeń biurowych
Dobrze zaprojektowane i zainstalowane oświetlenie biura to jeden z kluczowych czynników warunkujących dobre samopoczucie w miejscu pracy. Zagwarantowanie pracownikom biurowym odpowiedniego oświetlenia może mieć zbawienny wpływ na ich efektywność. Stawiając na najefektywniejszy sposób oświetlenia należałoby zdecydować się na system światła bezpośredniego umieszczonego na suficie. Jako główne oświetlenie najczęściej wybierane są panele lub plafoniery, które mają uniwersalny charakter oraz minimalistyczne wzornictwo. W przypadku opraw biurowych muszą być spełnione wszystkie warunki, o których wcześniej pisaliśmy. Prawidłowo zaprojektowane oświetlenie biura musi również uwzględniać aspekty energetyczne związane z maksymalnym wykorzystaniem światła dziennego oraz doborem optymalnego osprzętu instalacyjnego. Oświetlenie biurowe musi być przede wszystkim funkcjonalne, ale nie można pominąć również walorów estetycznych. W naszej ofercie znajdą Państwo szeroki wybór lamp, które doskonale sprawdzą się w pomieszczeniach biurowych i dodatkowo będą spełniały wszystkie rygorystyczne wymogi jakie są stawiane dla tych przestrzeni.
Na szczególną uwagę zasługują panele VIERKANT czy TRIPLEX firmy UNILED.
Oprawy te charakteryzują się bardzo małym współczynnikiem olśnienia, przy jednocześnie dużej wydajności oprawy 110lm/W. Panele wykonane w technologii LED pozbawione są efektu migotania. TRIPLEX dodatkowo wyróżnia się unikalnym kształtem. Dodatkowym atutem produktu jest jego centralny dyfuzor, który rozpraszając światło ogranicza efekt nadmiernego olśnienia. Więcej na temat zalet paneli Led możecie Państwo przeczytać na naszym blogu
>> JAKI PANEL LED WYBRAĆ ?
Drugim, co do popularności, rozwiązaniem stosowanym przy oświetleniu biura są plafoniery. Tutaj tez należy zwrócić uwagę na stopień oddawania barw, strumień świetlny, brak efektu olśnienia. Dobrej jakości plafoniery LED charakteryzują się niskim zużyciem energii elektrycznej, długa żywotnością, niezawodnością oraz bezpieczeństwem. W naszym sklepie na szczególną uwagę zasługują plafoniery PIATTO oraz SENSILO z 3-letnią gwarancją.
>> PLAFONY LED PIATTO
>> PLAFONY LED SENSILO
Planujesz oświetlić biuro bądź chcesz podnieść wydajność swoich pracowników – zgłoś się do nas!! Nasz dział projektowy pomoże w doborze odpowiedniego oświetlenia.